به راستی در انتخاب همسر ملاک‌های اصلی چیست؟ عشق، ثروت، زیبایی، ایمان، اخلاق، شرافت خانوادگی و ... کدام یک را می توان در نظر گرفت تا به آرامش و بهترین زندگی دست یافت. شاید به عقیده برخی، طرف مقابل باید همه ملاک‌ها را با هم داشته باشد. که چنین موردی کمتر پیدا می شود. در این جا به بررسی این ملاک ها می پردازیم.
ثروت و زیبایی
اگر تنها ثروت و زیبایی و یا قدرت را هدف قرار دهند، چه بسا بر اثر گذشت زمان یا بروز حادثه‌ای از بین بروند؛ دیگر برای کسی که ملاک او این گونه مسائل باشد، ادامه زندگی چه معنایی پیدا خواهد کرد؟ یا حتی امکان دارد دختر زیبایی را انتخاب کند. اما او به جهت سستی ایمانش، زیبایی‌اش را برای همسر و خانواده به کار نبرده، بلکه در خارج از خانه از آن بهره بگیرد و گاه ممکن است ثروت زیاد، موجب تعرّد زن از همسر و با بی‌قیدی مرد در محبت کردن به اعضای خانواده گردد؛ زیرا به عقیده او پول برای تأمین نیازها کافی است.
دو اشتباه دیگر در ازدواج، توجه نداشتن به ایمان همسر و بلند پروازی و غرور در انتخاب است
دو اشتباه دیگر در ازدواج، توجه نداشتن به ایمان همسر و بلند پروازی و غرور در انتخاب است. انسان اگر به این دو مطلب توجه نداشته باشد در ازدواج عاقلانه برخورد نکرده است. دختر و پسری که در خیال خود حاضر به ازدواج با کسی نیستند جز اینکه سال و زیبایی داشته باشد بدون آن که به موقعیت مالی و زیبایی خود توجه کند، اغلب تا چند سالی از عمر خود را در تخیلات می گذرانند و وقتی به پشت سر نگاه می کنند متوجه خواهند شد که غرور و بلند پروازیشان آن ها را چگونه به سقوط انداخته است. این بلند پروازی در خانواده‌های دینی نیز دیده می شود که مقدمه اختلاف و درگیری خواهد بود؛ زیرا در هنگام انتخاب همسر اگر خانواده از قشر عادی جامعه باشد و یا فرد، زیبایی نداشته باشد، یا همسر مورد نظر خود را از یک خانواده دیندار می گیرد و یا با خانواده ای وصلت می‌کنند که دین آن ها تابع دنیایشان است. در حالت دوم، بین عروس و داماد بر سر کمالات و مقام فامیلی درگیری خواهد بود؛ به ویژه اگر خانواده زن ثروتمند باشد که در این صورت اگر زن بخیل باشد و از مال خود به شوهر ندهد و یا شوهر را به سبب نداشتن تمکن مالی سرزنش کند یا در صورت دخالت کردن شوهر در اموال زن، دعوا و درگیری در این زندگی نقش خود را به محبت و سازگاری خواهد داد.
داماد با تقوا انتخاب کن که اگر دخترت را دوست داشته باشد او را گرامی می دارد و اگر دوستش نداشته باشد به سبب تقوایی که دارد به او ظلم نمی کند
امام صادق (علیه السلام) در این باره می فرمایند:
اگر مردی با زنی به دلیل زیبایی و یا مالش ازدواج کند به آن واگذار می گردد؛ (فقیر می شود) ولی اگر به خاطر دین و فضیلتش با او ازدواج کند، خداوند مال و زیبایی را روزی او می گرداند. (منابع فقه شیعه (ترجمه جامع احادیث الشیعه)، ج 25، ص 159.
گاه فردی مومن، خودش اخلاق و با شرافت خانوادگی، به خواستگاری دختری می رود، اما به سبب نداشتن سرمایه کافی، جواب مثبت نمی گیرد! این در حالی است که با سرمایه اندک نیز می توان زندگی را آغاز کرد؛ ایمان و اخلاق است که محبت و آرامش واقعی را در زندگی جاری می سازد. این سخن هم به تجربه اثبات شده و هم امامان معصوم (علیه السلام) بر آن تأکید کرده‌اند. امام حسن مجتبی (علیه السلام) در این باره می فرمایند:
داماد با تقوا انتخاب کن که اگر دخترت را دوست داشته باشد او را گرامی می دارد و اگر دوستش نداشته باشد به سبب تقوایی که دارد به او ظلم نمی کند.
